Ελληνες του Βελγίου, το όνειρο για την πατρίδα (KATHIMERINI)

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_09/03/2011_435114

Φωτογραφική σπουδή σε ένα λεύκωμα του Σπύρου Παλούκη

Νικος Bατοπουλος

 Κλείσε τα μάτια και σκέψου την πατρίδα... Μια απλή σκέψη, μια περίπλοκη διαδικασία, ένα ερώτημα: «Πόση Ελλάδα μπορεί να χωρέσει σε μια χώρα της Ευρώπης;». Εν προκειμένω στο Βέλγιο, όπου ζουν 35.000 Ελληνες, μία «ιστορική» κοινότητα που άπλωσε ρίζες από τη δεκαετία του ’50. Εκατό Ελληνες του Βελγίου, εκατό φωτογραφίες, εκατό αφηγήσεις, εκατό όνειρα συνθέτουν το λεύκωμα «Daydreaming: Eκατό Ελληνες του Βελγίου Ονειρεύονται την Ελλάδα» (εκδ. Fata Morgana) του συγγραφέα και φωτογράφου Σπύρου Παλούκη. Είναι μια σπουδή που συνδυάζει την παρατήρηση στα χνάρια της πολιτισμικής ανθρωπολογίας και τον στοχασμό με εργαλείο την καλλιτεχνική φωτογραφία. Πάνω όμως από αυτό, στέκεται η διττή ανάγκη καταγραφής μιας αφήγησης εν είδει σπαράγματος και η ανασύνθεσή της ως «ανάγνωσης» μιας κοινότητας ανθρώπων.

Ο Σπύρος Παλούκης (γεν. 1980), συγγραφέας που τον βασανίζει η διαλεκτική σχέση του λόγου και της εικόνας, έκανε το μεταπτυχιακό του στην Αμβέρσα και καλλιεργεί ένα «ιδίωμα» πατριωτικού κοσμοπολιτισμού. Το προηγούμενο λεύκωμά του για την Εδεσσα (2009) ήταν μια κυκλωτική αναμέτρηση με τον τόπο και τους ανθρώπους. Στους «Εκατό Ελληνες του Βελγίου», βαδίζει κατά μέτωπον, αλλά με λεπτότητα χειρουργού. Λέει ο ίδιος: «Με κάθε άνθρωπο που διασταυρώθηκα προσπάθησα να χειριστώ την κατάσταση σαν να ήταν το πρώτο πορτρέτο από τα εκατό, ή μάλλον, σαν να ήταν το μοναδικό, θαρρείς και το “όπλο” που κρατούσα είχε στη θαλάμη του μονάχα μια σφαίρα. Αντιμετώπισα την κάθε συνάντηση με αγάπη και ενθουσιασμό δείχνοντας πλήρη αφοσίωση στην επαφή μου με κάθε έναν από τους ανθρώπους που φωτογράφισα». Προχώρησε έτσι σε μια συλλογή ονείρων, φαντασιώσεων, προβολών ή αναμνήσεων. Σαν δροσοσταλίδες ή κοιτάγματα, οι αφηγήσεις αυτών των διαφορετικών ανθρώπων γίνονται ταυτόχρονα ένα μωσαϊκό συμπεριφοράς αλλά και μία επαναγραφή, εναλλακτική και τρισδιάστατη, της διαδρομής των Ελλήνων του Βελγίου. Τα πορτρέτα σε προσωπικό χώρο ακολουθούν την παρακαταθήκη της «κοινωνιολογικής» φωτογραφίας, όπως απέδωσαν πολλοί δημιουργοί, και εξεχόντως ο August Sander, στον οποίον αποτίει φόρο τιμής ο Ελληνας δημιουργός. Ο Σπύρος Παλούκης παραδίδει ένα εγχείρημα που δίνει την ευκαιρία για χιαστί οπτικές, στοχαστικές και συναισθηματικές προσεγγίσεις στην έννοια της πατρίδας, της μοναξιάς, των ονειροπολήσεων, της αφήγησης, του κύκλου της ζωής. Είναι ένα ταξίδι.